město Nové Město nad Metují
Nové Město nad Metují

Wschodnia fasada budynków na placu Husovo náměstí

Tworzą ją domy nr 1212-1226. W domach o numerach 1225 i 1226 mieści się obecnie muzeum oraz Centrum Informacji Turystycznej.

Východní fronta domů na Husově náměstí

Dom nr 1220

W domu, który jest wzmiankowany już w 1507 roku, wybuchł w 1526 roku pożar niszcząc całe miasto. Dom odbudowano w latach 1531 - 1536. Rok później jest wzmianka o fasadzie. Budynek posiada gładką trzyosiową fasadę. Falisty szczyt jest zwieńczony profilowanymi gzymsami. Podcienia mają dwa krzyżowe pola z lunetami i dwie półkoliste arkady. Na parterze, o nietypowym rozplanowaniu, z przodu na prawo jest sień ze sklepieniem kolebkowym półkolistym i wysklepkami, pośrodku późnorenesansowe schody spiralne, z tyłu szerokie przejście z barokowym sklepieniem segmentowym i wysklepkami. Na lewo jest korytarz sklepiony kolebkowo z wysklepkami, pośrodku „czarna kuchnia“, z tyłu wyraźnie węższe pomieszczenie ze sklepieniem kolebkowym i niejednorodnymi wysklepkami z lunetami. Schody są nowoczesne. 

Dom nr 1225 – kramy mięsne i szkoła – Urząd Miejski – Dom Towarzystw – Centrum Informacji

W domu tym mieściły się kramy mięsne i szkoła, następnie Urząd Miejski, obecnie jest to Dom Towarzystw i siedziba dyrektora Muzeum Miejskiego. Topografia tego obszaru, kiedy powstawało miasto, jest niejasna. Przed wybuchem pożaru stał tutaj szereg czterech - sześciu domów i prawdopodobnie w jednym z nich była szkoła.

Po pożarze, po 1526 roku, zbudowano tu drewniane kramy mięsne, a w ich sąsiedztwie w kierunku kościoła drewnianą szkołę. Z zabudowy przed pożarem została tylko gotycka piwnica, która nie jest związana z rozplanowaniem późniejszego murowanego domu.           Obecny budynek pochodzi z okresu wczesnej fazy renesansu, z lat 1589 - 1595. W 1591 r. odbudowa była na tyle zaawansowana, że kramy mięsne ponownie zaczęły pełnić swoją funkcję, ale pozostałe prace budowlane przeciągnęły się do 1595 roku, ponieważ dopiero w tym roku szkoła została uroczyście poświęcona i przekazana do użytku. Mieściła się na pierwszym piętrze budynku.

Niewątpliwie początkowo planowano zbudować osobne budynki, w których mieściłyby się kramy mięsne i szkoła. Szkoła musiała być usytuowana blisko plebanii, a ponieważ w tym rogu rynku było już mało miejsca, szkołę wzniesiono bezpośrednio na kramach.

W 1825 roku część tylną podwyższono o drugie piętro, szczyty od strony rynku później usunięto. W tylnej części parteru za kramami mięsnymi były jatki. W 1863 roku zostały one zlikwidowane i szukano dla nich odpowiedniego miejsca – na tzw. „zadomiu“ za kościołem, potem za klasztorem, w 1873 r. w domu nr 1041, a od 1895 roku na wniosek Františka Mervarta w nowym budynku zbudowanym na wzniesieniu (czes. Špitálský kopec). W 1864 roku również w przedniej części budynku dobudowano drugie piętro. W 1874 roku kramy mięsne zostały zlikwidowane, a rzeźnicy siekali mięso w podcieniach, gdzie mieli pnie i haki na mięso. Jako ostatni do własnego kramu przeniósł się w 1893 roku František Škvára. Adaptację budynku na potrzeby Urzędu Miejskiego przeprowadzono w 1893 roku w związku z otwarciem nowej szkoły w 1892 roku przy ul. Dlouhá (Komenského).

Jest to budynek wolno stojący bez arkad, usytuowany we wschodnim skrzydle rynku. Między tym domem a domem nr 1224 prowadzi wąska uliczka. Oba domy są połączone łukami. Renesansowa fasada pierwotnie jednopiętrowego budynku jest widoczna na ilustracji z 1850 roku (zob. pokolorowany rysunek Tomka w: Rydlova kronika). Na parterze budynku znajdował się sklepiony wielki wjazd do kramów mięsnych. W narożach umieszczono dwuskrzydłowy zegar słoneczny i łaciński napis: Hora ruit, respice finem. Iuste vive et cole Deum. (Godziny mijają, myśl na koniec. Żyj sprawiedliwie i czcij Boga).

 
Hora ruit, respice finem...
 

Attykę z trzema okienkami i z wolutami po bokach oddzielały od piętra i dwu tójkątnych szczytów niewyszukanie uformowane gzymsy. Parter ma pierwotne rozplanowanie ze środkową nawą i z przyległymi kramami mięsnymi. Za grubą ścianą są trzy pomieszczenia, połączone półkolistymi arkadami z wejściem z podwórza. Parter jest sklepiony krzyżowymi polami z lunetami. Piętro, na które można było jeszcze do niedawna wejść schodami zewnętrznymi ze strony południowej, zachowało tylko pierwotne ściany obwodowe i miało ono zapewne prosty układ trójskrzydłowy o płaskim stropie.

Podwójny dach z rynną pośrodku był ozdobiony wieżyczą z dzwonkiem, którym zwoływano uczniów. Nie wiadomo, kiedy usunięto wieżyczkę. Poza tym budynek miał podobny wygląd jak pozostałe domy na rynku. Pożar w 1724 roku zniszczył szkołę. Podczas odbudowy drewniane schody zastąpiono kamiennymi.

Renowacja wnętrz przebiegała w latach 1810 - 1814. Na przykład nauczyciel miał już wtedy mieszkanie składające się z dwu pomieszczeń. Budynek wprawdzie nigdy nie był sprzedawany, dlatego brak porównania kosztów budowlanych z kursem rynkowym, ale zabudowany teren odpowiada średniej. W wyposażeniu wewnętrznym brak kosztownego komina nad „czarną kuchnią“ i zwieńczonych schodów, natomiast budynek wyposażono w schody zewnętrzne, zaś parter, w odróżnieniu od szeregu domów mieszczańskich, jest konsekwentnie zwieńczony sklepieniem krzyżowym.

W 1893 roku zlikwidowano ratusz mieszczący się w domu nr 1209 i Urząd Miejski przeniesiono do budynku nr 1225, przystosowanego do tego celu. Na parterze na miejscu kramów mięsnych urządzono remizę strażacką. Było to możliwe dzięki wysokiemu i szerokiemu wjazdowi. Na pierwszym piętrze usytuowano biura, a na drugim salę posiedzeń, Miejską Kasę Oszczędności i mieszkanie dla urzędnika.

W latach 1924 - 1925 ratusz zrekonstruowano i równocześnie przeprowadzono adaptację sali posiedzeń. Wówczas odkryto freski i napisy, które świadczą o tym, że w budynou przez trzysta lat mieściła się szkoła. Np. wizerunek mężczyzny i napis: Si fas est omnes pariter pereatis avari. (Jeżeli jest sprawiedliwość, wy skąpcy wszyscy zginiecie). Przy oknie natomiast są litery napisane czerwoną grudką: W S P. Były również inne napisy i freski, ale bardziej uszkodzone.

W 1981 roku budynek przebudowano. Schody zewnętrzne przestały pełnić funkcję elementu komunikacyjnego, remizę strażacką zlikwidowano, zaś pomieszczenie to przekształcono na hol wejściowy, z którego prowadzą schody na pierwsze piętro. Lata 1994 - 1995 to okres następnych prac rekonstrukcyjnych, połączonych z wymianą drzwi wejściowych, okien, dachu. Wykonano też nową fasadę. 

Dom nr 1226 – Dom obronny – Muzeum Miejskie

Wzmiankowany po raz pierwszy w 1539 roku. Jako dom tylny nr 1224 był w latach 1536 – 1539 dobudowany do późnogotyckiej baszty, która była częścią umocnień miejskich. W tym okresie powstał też podstawowy szkielet domu na partere i na piętrze. Malowidła na szpaletach okiennych na pierwszym piętrze pochodzą z drugiej ćwierci XVIII wieku. W kartuszach umieszczono motywy portretów.

Jak już wspomniano, dom jest częścią półcylindrycznej baszty obronnej. Z pierwotnego jednopiętrowego domu zachował się materiał , plan i sklepienia. Przedni trakt parteru jest sklepiony kolebkowo bramą uliczki, prowadzącą do tzw. „zadomia“, za domem nr 1224. Renesansowa sień wejściowa z rozczłonkowanie uformowaną oprawą prostokątnego portalu ma sklepienie kolebkowe i jedno krzyżowe pole z lunetami. Sień na lewo ma krzyżowe pole i trzy wysklepki z lunetami w niszy baszty. Na piętrze sień nad bramą ma sklepienie kolebkowe. Pomieszczenie traktu zewnętrznego na lewo jest sklepione polem krzyżowym i wysklepkami w niszy baszty. Piwnicy prawdopodobnie pierwotnie nie było.

Dom ten oddzielono od domu nr 1224 w 1569 roku.

Jeszcze do niedawna w tym domu miało swoją siedzibę Archiwum Miejskie. Całe szczęście, że przeniesiono je doArchiwum Powiatowego, ponieważ panująca tu wilgoć powodowała, że zbiory ulegały niszczeniu. W połowie lat 90. XX wieku dom odremontowano dla Muzeum Miejskiego i stałej ekspozycji. 

 
Muzeum Miejskie

Adres


Nové Město nad Metují
GPS: 50° 20′ 39.73″N  16° 9′ 7.644″E

Kategoria

miejskie strefy zabytkowe

Přihlášení k odběru zpráv

Dostávejte informace z našeho webu prostřednictvím e-mailů

Tłumaczenie (translations)

Kalendarz

Pon Wt Śr Czw Pt So Ndz
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 1 2 3 4 5

CENTRUM INFORMACYJNE

 Nové Město nad Metují
 Husovo náměstí 1225

IC

 Telefon
 +420 491 472 119
 +420 731 627 741

 E-mail
 info@muzeum-nmnm.cz

 www.infocentrum-nmnm.cz

Witamy

Witamy na ziemi nowomiejskiej