město Nové Město nad Metují
Nové Město nad Metují

Rezek, kościółek św. Barbary

Kościółek św. Barbary

Źródło na Rezku było znane już od dawna, tak samo jak jego domniemane właściwości lecznicze. Znajdowało się ono nad łąką gminną w miejscu, gdzie zaczyna się las gminny od dawien dawna zwany Rezek. Nazwa Rezek odnosi się także do lasów, które ciągną się w kierunku wsi Blažkov i Libchyně.

Pisemna wzmianka o źródle datuje się na około 1610 r. W tym czasie ktoś na pobliskim ogromnym drzewie powiesił obraz św. Barbary.

 
Źródło na Rezku
 

To miejsce upodobała sobie pobożna żona hetmana tutejszych dóbr Františka Göstlowa i obaj małżonkowie zdecydowali się postawić w tym miejscu kaplicę pod wezwaniem św. Barbary. Prace budowlane rozpoczęto 17 kwietnia 1736 r., a zakończono je w roku następnym. Kaplica została poświęcona przez wikariusza Biskupa J. J. Saxa. Święta Barbara jest "orędowniczką szczęśliwej godziny śmierci", a oprócz tego patronką górników. Ponieważ nie była zbyt „zapracowana“, dostała w czasach nowożytnych jeszcze następne zadanie. Kto był zainteresowany zdobyciem partnera, mógł się o to pokusić zapalając świeczkę na ołtarzu. Procent skuteczności zwiększał się w okresie rezeckiego odpustu. Maciej Göstl oczekiwał, że dzięki wstawiennictwu św Barbary, będzie się powodziło wydobyciu srebra. Zob. znana tzw czes. Mertova díra (miejsce, gdzie wydobywano rudę) w dolinie potoku (czes. Bohdašínský potok).

W całym regionie zaczęto wierzyć w uzdrawiającą moc wody. Ludzie udawali się tłumnie do kapliczki, nabierali wody i pili ją. Pomysłodawczynią budowy ołtarza i całej kaplicy bezpośrednio nad źródłem była pani Göstlowa, która nie dała sobie tego wyperswadować. Wilgoć systematycznie niszczyła pięknie ozdobioną kaplicę. Gdyby usytuowano ją dalej od źródła, mogłaby tu ciągle stać, zachowując swe pierwotne piękno.

 
Kościółek św. Barbary
 

Popularność leczniczej wody obudziła ducha przedsiębiorczości i rajcy już 7 czerwca 1735 roku przegłosowali wybudowanie uzdrowiska gminnego. Po pięciu latach w pobliżu kaplicy wznosiły się trzy budynki:dom uzdrowiskowy i jednopiętrowy zajazd z czterema pokoikami dla gości uzdrowiskowych. Na Rezek zaczęli przyjeżdżać także obcokrajowcy. Ogromne zainteresowanie pobytami leczniczymi skłoniły małżonków Göstlów do tego, aby w interesie utrzymania kaplicy w należytym stanie zbudować pustelnię. Oboje założyli fundację dla regularnego odprawiania miejscowej liturgii. 

 

Kościółek św. Barbary
 
Za czasów cesarza Józefa II groziła kapliczce likwidacja. Wszystkie cenne rzeczy, którymi był ozdobiony ołtarz, usunięto i sprzedano. Zlikwidowano także kule, które tutaj pozostawili "uzdrowieńcy". Później rezeckiej kapliczki nie objął wprawdzie patent tolerancyjny ze względu na fundację, ale kiedy w 1811 roku doszło do krachu państwowego, jej wartość była niewielka. Modlitwa za dusze zmarłych stała się potem częścią mszy w kościele dekanatu. 
 

Uzdrowisko  REZEK

Uzdrowisko Rezek

Oprócz kaplicy wszystkie pierwotne budynki były drewniane. Uzdrowisko zasilane było wodą ze źródła znajdującego się pod ołtarzem, a wodę doprowadzano rurami. Jest więc rzeczą oczywistą, że źródło było dość obfite. Pustelnik mieszkał tu na stałe, ponieważ jako kościelny starał się o kaplicę, a oprócz tego do jego obowiązków należało pobieranie opłat za kąpiele lecznicze. Jeden z ostatnich pustelników nazywał się Václav David i słynął jako bardzo zręczny tkacz.

Rezek razem z lasem kupił od zubożałej gminy 27 maja 1792 roku hrabia Antonín Leslie. Nowy właściciel zdecydował się na odbudowę zniszczonego uzdrowiska. W 1793 roku na jego polecenie zburzono stary budynek i postawiono większy, murowany, jednopiętrowy z pokojami gościnnymi.

W 1801 roku zbudowano nowy budynek uzdrowiska i odnowiono prowadzącą do niego drogę. Urzędnik finansowy František Knapp polecił w 1801 roku zbudować przy drodze na Rezek w jej najwyższym punkcie nad dębem rzeźbę Ecce homo – rzeźbę ubiczowanego Chrystusa. Miejsce to nazywano U Pana Jezusa. Rzeźba stała w tym miejscu 80 lat. Kiedy w 1880 roku budowano lepszą drogę prowadzącą na Rezek, rzeźbę usytuowano w pobliżu kaplicy, w miejscu, gdzie droga skręca na Bradle. Po kilkudziesięciu latach 2 maja 1918 r. wieczorem po odpuście rezeckim, jacyś wandale przewrócili ją i zniszczyli. Rozbitą rzeźbę przewieziono na zamek i po naprawie ponownie umieszczono ją w 1928 roku na Rezku.

 
Ecce Homo

 

W latach 1813 - 1814 Rezek był wykorzystywany jako lazaret dla Rosjan rannych w bitwie pod Lipskiem. W 1886 roku budynek ponownie dokładnie przebudowano, powiększając o wielką salę.

Ponieważ kaplica musiała być nieustannie remontowana, w 1835 roku podjęto w związku z tym radykalne kroki. Przebito się do źródła obok kaplicy, natomiast otwór pod ołtarzem zamurowano. Bliskość źródła pomimo tego wpływa niekorzystnie na kaplicę.

Dalej o uzdrowisko się troszczył się Josef Bartoň – Dobenín. W 1922 roku budynek podwyższono o jedno piętro, wykonano nowy dach, odnowiono fasadę i zbudowano przewiewną werandę.

Czasy świetności w dziejach Rezku to druga połowa XIX wieku i potem jeszcze kilka lat przed I wojną światową. Ignorowany przez historię polityk Dr. Sladkovský po pobycie w więzieniu tutaj szukał spokoju. Neruda pisał tu swoje „Kosmické písně“, zaś jak wyjawiła żona Tyrša, pani Renata, Miroslav Tyrš przyjeżdżał tu "sokołować". Właśnie w 1877 roku zeszli się tutaj wszyscy trzej.

Często odwiedzał to miejsce prezydent Pragi, Dr. Černý. Rektor Uniwersytetu im. Karola IV w Pradze, Dr. Emil Ott regularnie przyjeżdżał na Rezek przez 36 lat. Rezek upodobała sobie wdowa po poecie Hálku, a także wirtuoz skrzypcowy Jan Kubelík oraz Růžena Svobodová. Do popularności Rezku przyczynił się też Jan Neruda swym felietonem z 29 lipca 1877 r., który ukazał się w czasopiśmie Národní listy.

Tablica pamiątkowa poświęcona Dr.Miroslavowi Tyršowi i Janowi Nerudzie została odsłonięta na budynku restauracji na Rezku 28 października 1934 r.

Rezek miewał w czasach swej świetności 300 – 400 gości, którzy przewinęli się tu w ciągu całego roku.

 

Tablica pamiątkowa poświęcona Dr.Miroslavowi Tyršowi i Janowi Nerudzie

kościoły, kaplice

Rezek i kapliczka św. Barbary
Dawne sanatorium klimatyczne i kościółek św. Barbary ze źródłem leczniczym.

Přihlášení k odběru zpráv

Dostávejte informace z našeho webu prostřednictvím e-mailů

Tłumaczenie (translations)

Kalendarz

Październik2024
Pon Wt Śr Czw Pt So Ndz
30 1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31 1 2 3

CENTRUM INFORMACYJNE

 Nové Město nad Metují
 Husovo náměstí 1225

IC

 Telefon
 +420 491 472 119
 +420 731 627 741

 E-mail
 info@muzeum-nmnm.cz

 www.infocentrum-nmnm.cz

Witamy

Witamy na ziemi nowomiejskiej